سید علی میرافضلی: رباعی یكی از قالب های شاخص جریان شعر امروز است

تاریخ ارسال : 1391/07/01

سید علی میر افضلی شاعر انقلاب گفت: رباعی یكی از قالب های مسلط و شاخص جریان شعر امروز است و بسیاری از شاعران جوان به دلیل ویژگی ذاتی رباعی ، توجه خاصی نسبت به این نوع قالب شعری داشته اند.
به گزارش روابط عمومی دومین جشنواره شعر انقلاب؛ این شاعر و پژوهشگر كشورمان درخصوص میزان توجه شاعران پس از انقلاب به قالب رباعی گفت: شاعران پس از انقلاب رویكرد مجددی به قالب های سنتی همچون غزل، قصیده، مثنوی، رباعی كه قالب شاخص ادب قدیم بوده داشته اند و همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی حركت های شعری در این زمینه آغاز شد و آثاری از منصور اوجی  با عنوان مرغ سحر به چاپ رسید و فضای جدیدی در شعر كلاسیك ایجاد شد.
وی ادامه داد: در شعر كلاسیك مضامین نو و تازه ای متناسب با سالهای انقلاب و دفاع مقدس وارد قالب های سنتی شد و این الگویی برای شاعران پس از انقلاب و نسل انقلاب شد و در واقع رباعی همچون سایر قالب های شعری دچار تحول اساسی از لحاظ لفظی و معنایی شد.
وی كوتاه بودن، بهره مندی از موسیقی مناسب و خوشایند، ظرفیت بالا، طیف متنوع معانی و نیازهای اجتماعی را از ویژگی های مهم قالب شعر رباعی دانست و خاطرنشان كرد:  شاعران جوان برای رفع نیاز مخاطبان به شعر كوتاه از جمله رباعی روی آورده اند و نسل جوان توجه خاصی نسبت به این قالب شعری داشته اند. مراودات اجتماعی و وجود فضاهای مجازی ، شب شعر ها و ابزارهای نوین ارتباطی همچون پیامك باعث شده جریان امروز شعر توجه بیشتری به كوتاه نویسی داشته باشد.
 این شاعر كشورمان یكی دیگراز ویژگی های ذاتی رباعی را تجلی تمام افكار، اندیشه ها و احساسات در این قالب برشمرد و گفت: بعضی از قالب های شعری حوزه اندیشه ای محدودی دارند ولی ویژگی ذاتی رباعی این است كه همه نوع افكار ، اندیشه ، احساسات و عواطف با موضوعات اجتماعی ، عرفانی ، عاشقانه ،طنز و عارفانه می تواند در این قالب منعكس شود.
خالق كتاب «به ساعت مچی ام فكر می كنم» درخصوص فراز و فرود های قالب شعر رباعی در بعد از انقلاب  گفت: رباعی همچون سایر قالب های شعری (غزل ، قصیده ، مثنوی ) بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دچار تحول اساسی از لحاظ لفظی و معنایی گردید به طوری كه تازه گی و طراوت خاصی در آن پدید آمد كه در تاریخ هزار ساله رباعی بی سابقه بوده است.
وی از دهه 60 به عنوان دهه رشد و شكوفایی رباعی  نام برد و افزود: رباعی در دهه 60 و دوران دفاع مقدس  از رشد چشمگیری برخوردار شد و این قالب شعری توانست در برانگیختن احساسات،عواطف مردم و توسعه فرهنگ شهادت نقش بسیار موثری داشته باشد  ودر واقع این دهه به عنوان دهه رشد و شكوفایی رباعی فارسی نامیده شد وبا ظهور شاعرانی چون مرحوم قیصر امین پور ، مرحوم سید حسن حسینی ومرحوم  سلمانی هراتی مفاهیم جدیدی وارد  رباعی شد .
 این شاعر رباعی های اواخر دهه 60 را رباعی های كلیشه ای و تكراری خواند و افزود: در اواخر دهه 60 دیگر ما با یك سری  رباعی های كاملا تكراری مواجه بودیم و شاعران اشعارشان بدون هیچ نوآوری می سرودند و در واقع ما در این دوران با یك ركود 6-7 ساله مواجه شدیم.
 وی اواخر دهه هفتاد را دهه مجدد  اوج قالب شعر رباعی خواند و افزود:در این دهه نیز با ظهور شاعرانی چون بیژن ارژن و جلیل صفر بیگی رباعی  مجددا به اوج خود رسید و مضامین تازه ای در زمینه شعر آیینی و ولایی مطرح و تا دهه هشتاد نیز ادامه پیدا كرد.
وی دهه منتهی به سال  90 را به عنوان یكی از جریان های ادبی یاد كرد و گفت: ما در این دهه ها  شاهد شاعران خوبی بودیم كه در زمینه رباعی فعالیت های خوبی داشته اند و مجموعه های مستقلی  را نیز به چاپ رسانده اند .
وی در حال حاضر وضعیت قالب رباعی در شعر شاعران جوان را بسیار خوب و امیدوار كننده خواند و گفت: من با شاعران جوان بسیاری روبرو هستم كه تعداد زیادی نیز مجموعه شعر در قالب رباعی به چاپ رسانده اند و یا در دست چاپ دارند . در سال گذشته حدود 40 مجموعه شعر در قالب رباعی سروده شده كه نشان از توجه به ادبیات كهن ایران دارد .
پژوهشگر كتاب" گوشه تماشا" در خصوص این كتاب پژوهشی خود گفت: در این كتاب مروری اجمالی به وضعیت جریانات رباعی از زمان نیما تا دهه هشتادشمسی شده ودر واقع سیر هفتاد ساله رباعی وجریانات آن به طور مجزا مورد بررسی قرار گرفته است.
 وی در ادامه این مطلب افزود: این كتاب تنها كتابی است كه می تواند پاسخی به نیازهای نسل جوان در این قالب شعری باشد كه البته باید یك سری بازنگرهایی صورت پذیرد و جریانات ادبی دهه هشتاد در آن گنجانده شود .
عمده اشعار میر افضلی را شعر های نیمایی و شعرهای كوتاه او تشكیل می دهند . مجموعه ای از شعر های كوتاه او باعنوان" گنجشك ناتمام "در سال 1383 منتشر شد كه جایزه كتاب سال كرمان را در رشته شعر از آن خود كرد . مجموعه « به ساعت مچی ام فكر می كنم» در سال 1386 نیز در بردارنده اشعار نیمایی و تعدادی غزل های وی است.همچنین  منتخبی از اشعار میر افضلی در كتابی باعنوان " تمام ناتمامی ها "منتشر و تاكنون دونوبت تجدید چاپ شده است.
مطالعات پژوهشی میر افضلی بیشتر در حوزه رباعی به ویژه رباعیات خیام متمركز است.
وی تاكنون سه عنوان كتاب و حدود  30مقاله در این زمینه منتشر كرده است. كتاب" رباعیات خیام در منابع كهن "پژوهش ارزنده ای در شناخت منابع قدیمی رباعیات منسوب به خیام است كه به معرفی 28 كتاب خطی و چاپی از سده های ششم تا اوایل قرن نهم هجری می پردازد .
از دیگر پژوهش های این شاعر توانمند می توان به "گوشه تماشا "اشاره كرد كه در حوزه رباعی است و به بررسی جریان رباعی معاصر فارسی از نیمایوشیج تا دهه هشتاد شمسی می پردازد.